Sự tan rã của trường phái Ấn tượng có mầm mống nội tại. Càng ngày, các họa sĩ càng nhận ra rằng nghệ thuật không chỉ là sự thể hiện đơn thuần những cái nhìn thấy thoáng qua và tình cờ một cách tự nhiên chủ nghĩa, những nguyên lý về chân lý khách quan của thiên nhiên không thể hoàn toàn thay thế cho các ý nghĩa tượng trưng và sự biểu đạt cảm xúc. Thời kỳ Hậu-Ấn tượng (Post-Impressionism) đã mở ra nhiều xu hướng khác. Nổi trội lúc ấy, có các nhà Tân-Ấn tượng (Neo-Impressionism) và các nhà Tượng trưng Chủ nghĩa (Symbolisme). Tuy nhiên, trong cả hai, bốn người có ảnh hưởng lớn nhất đến nghệ thuật tạo hình sau này là P. Cézanne, G. Seurat, V. Van Gogh, và P. Gauguin-bốn con người “tử vì đạo”, và mỗi người, không chỉ mở ra một con đường.
 |
| “Núi non vùng Provenee” (1886) |
.jpg "“Chiều chủ nhật trên đảo” (1884)") |
“Chiều chủ nhật trên đảo” (1884) |
Georges Seurat (1859-1891) cũng quan tâm đến sự kiến tạo một cấu trúc hội họa mới, nhưng ông bắt đầu bằng cách sử dụng phương pháp hội họa của phái Ấn tượng. Từ các nghiên cứu lý thuyết về ảnh màu, ông khoa học hóa các phát hiện bản năng của các họa sĩ Ấn tượng. Ông vẽ bằng các chấm màu nguyên chất, nhỏ, đều với hy vọng khiến cho các màu hòa trộn với nhau trong mắt người xem mà không làm mất độ mạnh và độ sáng của chúng. Với lối vẽ này, ông được xem là người dẫn đầu trường phái Tân-Ấn tượng. tác phẩm “Chiều chủ nhật trên đảo” (1884) của ông được xem là một trong những ví dụ thuyết phục làm sống lại một cách mới mẻ tính chất vững chắc về cấu trúc, hình họa, bố cục-những nhân tố cơ bản mà trường phái Ấn tượng bỏ quên. Sự thú vị ông mang lại cho các họa sĩ về sau chính là ở tính chất hình thức hóa rất cao với các hình thể giản lược và sự hùng tráng có ý thức, cũng như sự quyến rũ của bảng màu…
.jpg "“Hoa diên vĩ” (1889)") |
| “Hoa diên vĩ” (1889) |
 |
| "Chúng ta từ đâu đến? Chúng ta là gì? Và, chúng ta đi đến đâu?" (1897) |
Người thứ tư, Paul Gauguin (1848-1903) cũng tự học, cũng bắt đầu vẽ tương đối muộn, cũng có cuộc sống khác thường với tinh thần “tử vì đạo” như Van Gogh, nhưng với một tâm thế, một ý thức khác hẳn. Gauguin không quằn quại, “đau nhói” như Van Gogh, mà tỏ thái độ khinh ghét và từ chối văn minh. Từ năm 1891, ông từ bỏ Châu Âu phù hoa đến sống với thổ dân ở Tahiti-một trong những hòn đảo nhỏ ở Nam Thái Bình Dương-và ở đây, ông đã tạo nên thế giới hội họa của riêng mình. Ông vẽ người dân bản địa với các sinh hoạt phong tục, tín ngưỡng… của họ. Tranh ông có chủ đề mới mẻ, lạ lùng. Không chỉ thế, ông còn như muốn vẽ bằng cách nhìn của họ. Cách nhìn lúc ấy bị cho là “mọi rợ”-đơn giản hóa hình thể trong đường nét dứt khoát, mạnh mẽ, và không ngại sử dụng các màu chói thành mảng lớn, trái tự nhiên, nhằm đạt đến ý nghĩa biểu hiện và tượng trưng. Ông được xem là một trong những người đầu tiên khai quật những giá trị thẩm mỹ sống động của những dân tộc cổ xưa hay người nguyên thủy, và phong cách của ông có ảnh hưởng lớn lao. Nhóm Nabis được thành lập ở Paris là do dựa vào cảm hứng của ông. Ông là một trong những nhân vật đứng đầu phong trào Tượng trưng, và là một trong những ảnh hưởng chính của các khuynh hướng nghệ thuật phi tự nhiên của thế kỷ 20.
Nhìn chung, với sự "điên rồ” của mình, những con người “tử vì đạo” nói trên đã làm một sự đoạn tuyệt dứt khoát với truyền thống mấy trăm năm quá thiên về lối “vẽ đúng” và nương tựa vào lối tư duy ý niệm để diễn dịch đề tài của hội họa Châu Âu, và từ đó, xác lập các tiền đề của hội họa hiện đại-nền hội họa tự do diễn đạt cảm xúc cũng như thực tại vật chất bằng tính cách tự trị của ngôn ngữ hội họa. Từ đây, hội họa thoát ra khỏi cách tái tạo những câu chuyện kể để cho hình, màu và kiến trúc cất lên tiếng nói của mình…
Nhìn chung, với sự "điên rồ” của mình, những con người “tử vì đạo” nói trên đã làm một sự đoạn tuyệt dứt khoát với truyền thống mấy trăm năm quá thiên về lối “vẽ đúng” và nương tựa vào lối tư duy ý niệm để diễn dịch đề tài của hội họa Châu Âu, và từ đó, xác lập các tiền đề của hội họa hiện đại-nền hội họa tự do diễn đạt cảm xúc cũng như thực tại vật chất bằng tính cách tự trị của ngôn ngữ hội họa. Từ đây, hội họa thoát ra khỏi cách tái tạo những câu chuyện kể để cho hình, màu và kiến trúc cất lên tiếng nói của mình…
Nguyên Hưng
(2002)
Đăng bởi : mythuat247.blogspot.com
