Mỹ thuật Việt Nam thời kỳ Pháp thuộc

Phần IV

Em thúy ( Trần văn cẩn )

Đây là một thời kỳ xáo trộn, nhiều mâu thuẫn nhất trong lĩnh vực mỹ thuật nước nhà. Một mặt với chính sách thực dân bóc lột, bọn Pháp chỉ muốn vơ vét, không muốn nghệ thuật Việt Nam
phát triển, vì vậy chúng thi hành chính sách ngu dân triệt để. Nhưng mặt khác, với chế độ tư sản, để bóc lột nhiều hơn thặng dư, việc đào tạo người Việt làm công, làm tay sai lại là việc làm bắt buộc. Thông thương là điều kiện tất yếu của chủ nghĩa tư bản, nên việc nhìn ra bên ngoài, học hỏi tinh hoa các dân tộc trên thế giới trở nên dễ dàng hơn.Tư tưởng tư sản tuy không tiến bộ, nhưng trình độ kinh tế lại cao hơn so với chủ nghĩa phong kiến vốn tồn tại lâu đời ở nước ta và đã đi đến chỗ phản động. Chủ nghĩa cá nhân tách rời con người ra khỏi cộng đồng, lại đem lại sự tự do tương đối trong sáng tác, hình thành một thế hệ nghệ sỹ. Sự áp bức bóc lột về kinh tế, trấn áp tư tưởng, chính sách ngu dân lại làm nung nấu sự căm thù thực dân phong kiến. Và cũng như mọi thời đại, niềm tự hào dân tộc, lòng yêu nước vẫn âm ỷ trong tầng lớp nghệ sỹ này. Vì vậy, trong nghệ thuật có nhiều điểm rất đặc biệt. Nghệ thuật tuy học hỏi được nhiều phương pháp sáng tác mới nhưng nghệ sỹ lại tách biệt với đông

đảo nhân dân. Tuy vậy, với làn gió mới tiếp thu từ nghệ thuật thế giới, những nghệ sĩ chân chính vẫn có những đóng góp đáng kể cho nghệ thuật Việt Nam.

Thiếu nữ bện hoa huệ ( Tranh của Họa sĩ
 Tô Ngọc Vân )

Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương ra đời tuy nằm ngoài mưu đồ của Pháp vẫn đào tạo được các nghệ sỹ có tên tuổi như Cao Đàm, Nguyễn cao Trí, Nguyễn Tường Lân, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Phan Chánh,Trần văn Cẩn,Phạm Hậu… Sơn dầu, một chất liệu với nhiều khả năng tạo hình được du nhập vào nước ta, và dần mang sắc thái Việt Nam. Sơn mài được khai thác như những sản vật mỹ nghệ, được các nghệ sỹ Việt Nam sáng tạo thành tác phẩm nghệ thuật. Kỹ thuật hình họa đã mang cho tranh lụa truyền thống một sắc thái mới.

 Khắc gỗ dân gian được truyền thêm phong cách duyên dáng, trau chuốt và hiện đại. Những hội nghệ sỹ, những triển lãm ra đời tuy với ý đồ kiểm soát nghệ sỹ của thực dân, nhưng cũng góp phần tạo điều kiện gây phong trào sáng tác, môi trường trao đổi kiến thức giữa các nghệ sỹ. Kiến trúc Pháp lúc đầu áp đặt cho kiến trúc ta, về sau dần mang phong thái thuộc địa, thích hợp với phong thổ nước ta, kiến trúc sư Việt Nam bước đầu làm quen với phương pháp xây dựng hiện đại, với kết cấu bê tông cốt thép, một chất liệu bền chắc, rẻ tiền cho những công trình lớn.

Điểm đáng nói nhất trong giai đoạn này là có lẽ chưa bao giờ đội ngũ nghệ sỹ lại đông đảo, có kiến thức khoa học, tính tự do trong sáng tạo (tất nhiên là tương đối trong sự hạn chế cương tỏa của thực dân). Nghệ thuật tuy chưa hẳn là phát triển nhưng đã thực sự tạo “vật liệu” xây dựng nền nghệ thuật xã hội chủ nghĩa sau này. Nhưng không phải vì thế, sự “lột xác”, thoát khỏi tư tưởng tự ty dân tộc, cá nhân chủ nghĩa, tìm về với bản chất dân tộc, với tinh thần cộng đồng là dễ dàng. Cuộc kháng chiến vĩ đại của nhân dân ta chống thực dân Pháp, và sau này là đế quốc Mỹ, thực sự là chất men xúc tác đưa nghệ sỹ Việt Nam về với tinh thần tự hào dân tộc, với lý tưởng vì nhân dân cống hiến.

Xem thêm phần V : Mỹthuật sau khi dành độc lập, đấu tranh thống nhất đất nước

Theo tài liệu Lịch sử mỹ thuật 
Đăng bởi : mythuat247.blogspot.com